Τι σχέση έχει το Μεσολόγγι με τη Σαμαρίνα;

Από τη μια το Μεσολόγγι στη Ρούμελη να το αγκαλιάζει η λιμνοθάλασσα, το «ένδοξο αλωνάκι» όπως το αποκάλεσε ο μεγάλος μας ποιητής Σολωμός. Απ΄την άλλη η Σαμαρίνα το αλπικό Βλαχοχώρι στη Δυτική Μακεδονία, σκαρφαλωμένη στις πιο ψηλές πλαγιές του Σμόλικα. Τι σχέση έχουν μεταξύ τους αυτοί οι δυο τόποι; Γεννούν ήρωες!

Ήρωες μέσα και έξω από τα τείχη

Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου ήταν ένα από τα σημαντικότερα πολεμικά γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ήταν εκείνο το γεγονός που έδωσε έμπνευση στο Διονύσιο Σολωμό να γράψει τους "Ελεύθερους Πολιορκημένους". Οι δυσβάστακτες συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων (λιμός, αρρώστιες, ανέχεια κλπ.) που είχαν δημιουργηθεί από τη στενή πολιορκία των Τούρκων καθώς και η αποτυχία του Μιαούλη να προσεγγίσει το Μεσολόγγι, προκάλεσαν απελπιστική κατάσταση μεταξύ των πολιορκημένων, οι οποίοι δεν έβλεπαν πια άλλη λύση από την Έξοδο. Η β΄ φάση της πολιορκίας διήρκεσε από τις 25 Απριλίου του 1825 έως τις 10 Απριλίου του 1826, σχεδόν ένα χρόνο και τερματίστηκε με την ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου.

Κατά την πολιορκία του Μεσολογγίου, 120 Σαμαριναίοι συμμετείχαν ηρωικά και πολέμησαν μέχρι θανάτου για το ιδανικό της ελευθερίας. Οι επιζήσαντες Σαμαριναίοι της εξόδου ήταν μόνο 33 και προς τιμή τους τραγουδιέται ακόμη το γνωστό δημοτικό τραγούδι «Παιδιά της Σαμαρίνας».

Γνωρίζετε τη Σαμαρίνα;

Η Σαμαρίνα είναι ένα πανέμορφο κεφαλοχώρι του νομού Γρεβενών, στην ανατολική πλευρά του Σμόλικα, στη βόρεια Πίνδο. Απέχει από τα Γρεβενά 52 χλμ. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.450 μέτρων και θεωρείται το χωριό με το μεγαλύτερο υψόμετρο στα Βαλκάνια και από τα γνωστότερα Βλαχοχώρια της Ελλάδας. Εκτός από τουριστικός προορισμός, αφού βρίσκεται κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας, είναι γνωστή και από το δημοτικό τραγούδι «Παιδιά της Σαμαρίνας».

Η Σαμαρίνα και άλλα Βλάχικα χωριά της Ελλάδας, συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821 και πολέμησαν με ηρωισμό στο πλάι των υπολοίπων Ελλήνων στη Ρούμελη και το Μωριά.

Γνωρίζετε το Μεσολόγγι;

Το Μεσολόγγι,  είναι πρωτεύουσα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Βρίσκεται στο Νότιο τμήμα του Νομού, μεταξύ των ποταμών Αχελώου και Ευήνου, σε απόσταση περίπου 35 χιλιομέτρων από το Αγρίνιο και 37 χιλιομέτρων από το Αντίρριο. Αποτελεί ιστορικό Δήμο καθώς η πόλη βίωσε μερικές απ’ τις πιο δραματικές στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Το Μεσολόγγι είναι γνωστό επίσης για τα αλιευτικά του προϊόντα, ιδιαίτερα το αυγοτάραχο, τις ιχθυοκαλλιέργειες  και την παραγωγή αλατιού στις αλυκές του. Η λιμνοθάλασσα με τις γραφικές πελάδες της προστατεύεται από την γνωστή συνθήκη RAMSAR και αποτελεί περιβαλλοντικό πάρκο και οικοσύστημα.

Το Μεσολόγγι, επισήμως η Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου, έχει ταυτιστεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ελληνική πόλη με τον Αγώνα του 1821. Διαδραμάτισε ρόλο - ορόσημο στην εξέλιξη της Ελληνικής επανάστασης του 1821 με τις  δύο Πολιορκίες και την ηρωική Έξοδο των Ελεύθερων Πολιορκημένων.

Τα παιδιά της Σαμαρίνας στο Μεσολόγγι

Στα 1826 οι Σαμαριναίοι συμμετέχουν στην αθάνατη φρουρά των Μακεδόνων, που πολέμησαν στην πολιορκία του Μεσολογγίου. Η ομάδα των Σαμαριναίων αποτελούνταν από 120 μαχητές, με αρχηγό τον Μίχο Φλώρο και πολέμησαν στην «Ντάπια» του Στρατηγού Μάκρη. Κατά την Έξοδο του Μεσολογγίου η Μακεδονική φρουρά ήταν η εμπροσθοφυλακή των πολιορκημένων και είχε τις μεγαλύτερες απώλειες και τα περισσότερα θύματα από τα πυρά των Οθωμανών.

Οι στίχοι του θρυλικού τραγουδιού "Παιδιά της Σαμαρίνας" είναι η τελευταία του επιθυμία του λαβωμένου αρχηγού Μίχου Φλώρου προς τα παλικάρια του που σώθηκαν από τη σφαγή. Από αυτούς τους 120 ήρωες, διασώθηκαν μόνο 33 άνδρες, ενώ οι υπόλοιποι έπεσαν ηρωικά στις 10 Απριλίου 1826 στην τελική μάχη της Εξόδου. Για να μην ξεχάσουν τα λόγια του αρχηγού τους στον μακρύ δρόμο της επιστροφής, τα έγραψαν με κάρβουνο στις πτυχές των φουστανελών τους.

Οι επιζήσαντες πολεμιστές Σαμαριναίοι επέστρεψαν μετά από πολλές κακουχίες στο χωριό τους και έφεραν πίσω το κακό μαντάτο. Τα λόγια του αρχηγού τους έγιναν μοιρολόι, το οποίο τραγουδούσαν όχι μόνο οι ντόπιοι αλλά και σε άλλα μέρη όταν πέθαιναν αγαπημένα τους πρόσωπα. Αργότερα, έφτασε σε μας μελοποιημένο ως δημοτικό τραγούδι.

Στον Κήπο των Ηρώων στο Μεσολόγγι

Κάθε χρόνο η Σαμαρίνα, πόλη αδελφοποιημένη με την Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου, παίρνει μέρος στις εκδηλώσεις της Εξόδου. Στον Κήπο των Ηρώων στο Μεσολόγγι υπάρχει από το 2007 μνημείο, στη μνήμη των Σαμαριναίων πεσόντων με ένα εκπληκτικό ανάγλυφο, παρόμοιο με αυτό που υπάρχει στην πλατεία της Σαμαρίνας, με τις ακόλουθες επιγραφές: «Εσείς παιδιά κλεφτόπουλα, παιδιά της Σαμαρίνας». Και από κάτω: «Εις μνήμην των Σαμαριναίων που έπεσαν στο Μεσολόγγι το 1826».

Το δημοτικό τραγούδι «Παιδιά της Σαμαρίνας»

"Εσείς μωρέ παιδιά κλεφτόπουλα
παιδιά της Σαμαρίνας
μωρέ παιδιά καημένα
παιδιά της Σαμαρίνας
κι ας είστε λερωμένα.

Αν πάτε πάνω μωρέ στα βουνά
κατά τη Σαμαρίνα
μωρέ παιδιά καημένα
κατά τη Σαμαρίνα
κι ας είστε λερωμένα.

Τουφέκια μωρέ να μη ρίξετε
τραγούδια να μη πείτε
μωρέ παιδιά καημένα
τραγούδια να μη πείτε
κι ας είστε λερωμένα.

Κι αν σας ρωτήσει μωρ’ η μάνα μου
κι η δόλια η αδερφή μου
μωρέ παιδιά καημένα
κι η δόλια η αδερφή μου
κι ας είστε λερωμένα.

Μη πείτε πως μωρέ εχάθηκα
πως είμαι σκοτωμένος
μωρέ παιδιά καημένα
πως είμαι σκοτωμένος
κι ας είστε λερωμένα.

Πείτε τους μωρέ πως παντρεύτηκα
τη μαύρη γη πως πήρα
μωρέ παιδιά καημένα
τη μαύρη γη πως πήρα
κι ας είστε λερωμένα."

Ακούστε εδώ το δημοτικό τραγούδι από τον Λάκη Χαλκιά

Φωτογραφίες

taxidiaris.blogspot.com,

Theodoros Vryzakis, Public domain, via Wikimedia Commons,

Αρχείο CDL TOUR